Tæpu ári áður en seinni heimsstyrjöldin skall á af fullum þunga hafði Hitler tekist að sannfæra breska forsætisráðherrann um að Þjóðverjar væru ekki á höttunum eftir frekari ófriði. Ólíkt því þegar fyrri heimsstyrjöldin skall á var engin stemmning fyrir nýju stríði í álfunni. Hitler og félagar litu á þessa stríðsfælni sem dæmi um þann vanmátt sem Þúsund ára ríkið gæti notað sér í hag.
Eftir að hafa skrifað Mein Kampf og haldið ótal ræður hafði Hitler tekist að búa til heimsmynd fyrir sjálfan sig og nasista sem blandaði saman ólíklegustu þráðum í eina risastóra hugmynd. Hitler og nasistar voru með einhverja undarlega hugmynd um heilbrigði á heilanum. Markmið þeirra var að láta samfélagið passa við þessa hugmynd. Það var ekkert pláss fyrir ögranir eða frávik. Samkynhneigðir áttu ekki að vera til og fatlaðir helst ekki heldur. Verstir voru þó Gyðingarnir. Hitler varð sífellt sannfærðari um að meira og minna öll ógæfa Þjóðverja væri Gyðingum að kenna. Þeir væru á bak við kommúnismann, þeir væru á bak við fyrri heimsstyrjöldina, þeir væru stóra vandamálið.
Nasistar ákváðu að reyna að fæla Gyðinga úr landi. Nótt eina gerðu þeir árásir á verslanir og aðsetur Gyðinga, brutu rúður og frömdu skemmdarverk. Það er kallað Kristalsnóttinn vegna glerbrotanna sem lágu eins og hráviði eftir atganginn. Margir Gyðingar forðuðu sér úr landi en alls ekki allir.
1. september 1939 lét Hitler ráðast á Pólland. Hann hafði gert samning við Satlín austur í Sovétríkjunum um að Þýskaland og Sovétríkin réður ekki hvort að öðru og myndu skipta Póllandi á milli sín. Nú varð öllum ljóst að hugmyndin um frið væri óskhyggja. Bretar og Frakkar áttu engan annan kost en að lýsa yfir stríði.
Í fyrstu var Þýskaland óstöðvandi. Hitler beitti nýjum baráttuaðferðum. Hann notaðist við „leifturstríð“ (Blitzkrieg). Í stað þess að mæta með vörubílsfarma af hermönnum sem tóku til við að grafa skotgrafir við fyrsta hentuga færi var hraði og snerpa það sem allt snerist um. venjulega komu fyrst loftárásir með sérhönnuðum sprengjuflugvélum. Flugvélarnar voru útbúnar með flautum sem ýlfruðu þegar þær gerðu árás. Það var gert til að hræða fólk. Þegar flugvélarnar höfðu lokið sér af komu skriðdrekar á fleygiferð og skutu allt í tætlur sem gat ógnað. Þá fyrst komu hermennirnir á harðahlaupum og réðust á það sem eftir var. Þrátt fyrir harða mótspyrnu Pólverja tókst Þjóðverjum að leggja landið undir sig með tiltölulega lítilli fyrirhöfn. Fleiri lönd fylgdu í kjölfarið.
Brátt færðist stríðið út á höfin. Þar höfðu Bretar ævinlega verið allra þjóða sterkastir. Það var þeim ægilegt áfall þegar Þjóðverjar virtust hafa breytt því. Risaorrystuskipið Bismarck átti í litum vandræðum með að tæta sig gegnum skipaflota Breta skammt vestan við Ísland. Drunurnar af skotbardaganum heyrðust alla leið til Íslenskra bæja. Þar dóu tæplega 1.500 menn á stuttum tíma. Nokkrum dögum seinna var Bismarck sökkt eftir að skipið hafði fyrir stórkostlega óheppni laskast á stýri eftir loftárás og gat ekki annað en siglt í hringi. Meira að segja þessi ófreskja hafanna var varnarlaus þegar hún gat ekki lengur ráðið för sinni. Þar dóu allir nema 114 af 2.200 manna áhöfn.
Á hátindi veldis síns hafði Þjóðverjum tekist að leggja undir sig meginhluta Evrópu. Þeir gerðu bandalag við fasistana á Ítalíu og saman kölluðust þerri ríki Öxulveldin. Þeir réðust í allar áttir, tóku Frakkland og Benelúxlöndin, löndin í Mið-Evrópu (nema Sviss), Noreg og megnið af Austur-Evrópu líka. Meira að segja Norður-Afríka varð vettvangur bardaga því það var greiðasta leiðin að miklum olíulindum í Arabíu.
Hitler var með háleitar hugmyndir um nýja ríkið og var byrjaður að láta arkítekt sinn Albert Speer hanna nýja höfuðborg. Ofsóknir á hendur þeim sem ekki pössuðu í heimsmynd nasistanna urðu ofsafengnari og Gyðingar voru einangraðir í gettóum eða borgarhlutum sem lokaðir voru af. Strax árið 1941 hófu embættismenn nasista leit að „endanlegri lausn gyðingavandamálsins“. Í kjölfar þess voru gettóin tæmt og Gyðingar settir í fangabúðir þar sem þeim var þrælað út við vinnu, oft fyrir virt þýsk fyrirtæki, og smám saman hóft raunveruleg útrýming Gyðinga þar sem þeir sem töldust illa færir um vinnu voru rændir og myrtir.
Í svona búðir sópuðust allir „óvinir“ þýska ríkisins, raunverulegir og ímyndaðir. Þarna voru kommúnistar, samkynhneigðir, Gyðingar, erlendir aðilar og raunverulegir glæpamenn allir í einni kös. Hættulegustu og siðblindustu glæpamennirnir voru oft gerðir að hálfgildings starfsmönnum og höfðu það hlutverk að halda aga á hinum föngunum. Margar frásagnir eru til að lífinu og dauðanum í búðum af þessi tagi og eru þær allar á einn veg. Þetta voru einhverjar þær hryllilegustu aðstæður sem menn hafa boðið öðrum mönnum upp á. Fólk var drepið af engu tilefni. Pyntingar og niðurlæging var daglegt brauð. Þeir sem ekki dóu (og mjög margir dóu) vöknuðu á nóttunni til að þræla allan daginn án þess að fá nægilega hvíld eða mat. Enda vesluðust menn upp og urðu smám saman lítið annað en gangandi beinagrindur. Þegar ekki var þörf fyrir mann lengur var maður annað hvort drepinn eða látinn deyja. Sjúkdómar, hungur og sjálfsmorð voru daglegt brauð.
Vitað er um tvo Íslendinga sem lentu í slíkum búðum. Fyrir tilviljun voru þeir í sömu búðum á sama tíma. Þeir náðu þó ekki að hittast því annar dó úr veikindum áður en hinum tókst að hafa upp á honum. Sá sem lifði kom seinn aftur til Íslands og reyndi að lýsa hryllingnum fyrir þjóðinni en hún var ekki að öllu leyti áhugasöm um þessar upplýsingar. Sálfur fyrsti forseti Íslands átti son sem barðist með nasistum og gekk í hinar aldæmdu SS-sveitir sem þekktar voru fyrir hörku og grimmd. Hann sneri líka heim eftir stríð. Um það mátti heldur ekki tala mikið upphátt.
Hið sama gerðist í Þýskalandi eftir stríðið. Framanaf vildu menn sem minnst vita og áttu erfitt með að horfast í augu við það að venjulegir Þjóðverjar hefðu horft upp á margt af því sem gerðist án þess að bregðast við.
En þegar stríðið var ungt og Þjóðverjar voru enn að vinna var engin stemmning fyrir gagnrýni eða úrtölum. Börn voru sett í Hitlersæskuna, sem var ungmennafélag sem átti að gera þau hraust, hlýðin og trygg Foringjanum. Allir sem vildu verða eitthvað eða komast áfram í viðskiptum eða menningu gengu í nasistaflokkinn. Göbbels áróðursmálaráðherra tók að sér að verða menningarráðherra og stjórnaði því hvaða kvikmyndir eða tónlist almenningur fékk að sjá og heyra. Allt til þess að tryggja að þýska þjóðin væri á einni skoðun og stæði að baki Foringja sínum. Þeir sem streittust of mikið á móti voru litnir hornauga eða fjarlægðir.
En stríðið gekk ekki endalaust eins og Hitler vildi. Hann hafði augastað á svæðum austur í Sovétríkjunum og ákvað að svíkja Stalín og ráðast í austur. Nú var hann að berjast á mörgum vígstöðvum. Hann hafði látið staðar numið og ekki lagt undir sig Bretland. Bretar sem höfðu átt erfitt uppdráttar framanaf styrktust smám saman. Þeir lögðu undir sig Ísland og höfðu að bækistöð í norðri.
Framanaf vildu Bandaríkjamenn ekki sjá það að fara í annað stríð en þeir höfðu ekki um annað að velja þegar Japanir, sem gengu í bandalag með Þýskalandi og Ítalíu, réðust á bækistöð Bandaríkjanna í Perluhöfn á Hawaii. Úr varð réttnefnd heimsstyrjöld sem ólgaði um allan hnöttinn.
Árásin á Sovétríkin átti eftir að vera dýrkeypt. Hitler minnti mjög á Napóleón sem hafði líka átt stórveldisdrauma á 19. öld (en fyrir hönd Frakklands reyndar). Napóleón hafði lent í vandræðum með Rússana. Nú gerðist það sama fyrir Hitler. Sovéskir hermenn flýðu undan þýska hernum í ofboði og tortímdu öllu sem á vegi þeirra varð. Þeir brenndu bæi og eyðilögðu allan forða til að tryggja að þýski herinn þyrfti að flytja allar vistir til sín frá þýskalandi. Það teygði mjög á birgðalínu Þýskalands sem átti erfitt með að sjá til þess að herinn hefði það sem þyrfti. Að auki skall á hræðilegt veður með mikilli bleytu svo jeppar og hermenn sátu fastir. Loks kom rússneskur vetur með ægilegu frosti og illviðrum. Smám saman hægði á sókn Þjóðverja og þrátt fyrir harðar árásir þá tókst þeim ekki að leggja undir sig stærstu borgirnar sem þeir ásettu sér að ná tökum á. Þjóðverjar sátu um borgina Leníngrad í 900 daga og reyndu að svelta borgarbúa til uppgjafar án árangurs. Mörg hundruð þúsund dóu. En á endanum fjaraði þýska stríðsvélin út.
Bandamenn, en það kölluðust löndin sem stóðu saman gegn Þjóðverjum, náðu smám saman yfirhöndinni. Sovétmenn eltu þýska herinn til baka. Bandaríkjamenn færðust nær sigri á Japönum. Ítalir gáfust upp og Mussólíni var drepinn ásamt ástkonu sinni og hengdur á kjötkrók áhorfendum til skemmtunar. Bretar og Bandaríkjamenn náðu að lenda með her í Frakklandi og lögðu af stað í átt til Berlínar. Hitler lokaðist af inni í Berlín þar sem hann reyndi að finna töfralausnir til að snúa stríðinu við. Í útrýmingarbúðunum var farið að drepa fólk með áður óþekktum hraða og skilvirkni.
Hitler átti sér draum um „leynivopnið“ sem myndi tryggja honum sigur í stríðinu. Þjóðverjar voru komnir vel á veg með að þróa eldflaugar en það gekk of hægt til að bjarga nokkru. Í Bandaríkjunum var unnið að smíði kjarnorkusprengju. Nokkuð sem er kaldhæðnislegt því kjarnorkusprengjur eru skilgetið afkvæmi kenninga Alberts Einstein. Þjóðverjar voru svo óðir í að losa sig við Gyðinga að þeir töpuðu fremstu vísindamönnum sínum yfir til „óvinanna“ sem við það urðu smám saman miklu sterkari. Það var kjarnorkusprengja sem lauk seinni heimstyrjöldinni þegar tvær japanskar borgir, Hiroshima og Nagasaki, voru lagðar í rúst. Nokkru áður hafði Hitler séð að Sovétmenn myndu ná honum í Berlín og til að fyrirbyggja það framdi hann sjálfsmorð ásamt konu sinni í neðanjarðarbyrgi í Berlín. Hann vildi ekki láta ná sér eins og Mussólíni. Líkið var brennt, að minnsta kosti að hluta. Það hvarf allavega þótt sögur hafi borist af því að Sovétmenn hafi tekið bein Hitlers með sér til Moskvu. Þar var til sýnis fyrir allmörgum árum hluti af kjálka sem átti að vera af Hitler.
Göbbels fylgdi sínum ástækæra leiðtoga í dauðann. Hann og konan hans bjuggu í byrginu ásamt börnum sínum. Þau eitruðu fyrir börnunum áður en þau dóu sjálf. Reynt var að brenna lík Göbbels en olía var af svo skornum skammti að það kláraðist ekki. Líkið komst í hendur bandamanna eftir stríð.
Nasistaforingjar flýðu eins og þeir gátu og reyndu að komast undan Bandamönnum. Einhverjir sluppu og sumir settust að í S-Ameríku þar sem draumar höfðu verið uppi um þýska nýlendu. Aðrir dóu á flóttanum. Margir voru handteknir af Bandamönnum. Í borginni Nürnberg þar sem nasistar höfðu áður haldið miklar fjöldasýningar var settur upp glæpadómstóll sem dæmdi marga af nasistaforingjunum til dauða fyrir glæpi gegn mannkyninu. Þar hófst nýtt skeið í mannkynssögunni. Fram að því höfðu lög aðeins gilt fyrir hvert land fyrir sig. Frá og með seinna stríði er almennt álitið að lönd beri skyldur gagnvart öðrum löndum og margir valdamiklir menn hafa að endingu verið dæmdir af alþjóðlegum dómstólum. Allir mótmæla þeir eins. Að dómstóllinn ráði ekki yfir þeim og að þarna séu sigurvegararnir að hefna sín. Að einhverju leyti er það eflaust rétt.
Bandamenn ákváðu að fara öðruvísi með Þýskaland eftir seinni heimsstyrjöldina en þá fyrri. Þeir sáu að það væri hættulegt að láta gremju og reiði grassera. Þess í stað var farið í það að búa til Þýskaland sem væri vinsamlegt sigurvegurunum. Á örfáum áratugum varð Þýskaland stórveldi og er það enn. Eitt af ríkustu löndum heims með sterkt lýðræði. Fyrst um sinn skiptist Þýskaland þó í tvö ríki. Vestur-Þýskaland sem var undir áhrifum af vesturlöndum. Og Austur-Þýskaland sem var á áhrifasvæði kommúnistanna í Sovétríkjunum. Næstu árin eftir stríð notuðu Sovétríkin nefnilega af kappi við að reyna að koma kommúnismanum aftur á dagskrá. Bandaríkjamenn máttu ekki sjá það gerast og upphófst nú í raun og veru annað stríð þótt það hafi að mestu verið án blóðsúthellinga. Það kallaðist Kalda stríðið og um það fjöllum við næst.
